Historia

Pierwszą kaplicę ewangelicy w Wirku wybudowali w 1855 roku, dzięki pomocy hrabiego Donnersmarka. Nabożeństwa odprawiali w niej księża z parafii gliwickiej. Kiedy w 1867 roku zlikwidowano w Wirku więzienie, w tym budynku przygotowano nową, większą salę modlitw, a nabożeństwo odprawiali najpierw w latach 1868-70 księża z parafii bytomskiej (ks. Pasch), a następnie od 1871 roku z parafii chorzowskiej (ks. Feigs, ks. Nebersekaar, ks. Baumgart, ks. Goess). Nabożeństwa odprawiane były w języku polskim i niemieckim, jak we wszystkich świątyniach górnośląskich.

Rok 1896 można nazwać rokiem przełomowym dla wireckiej parafii. 4 kwietnia 1896 roku parafia stała się samodzielną, a urząd proboszcza objął ks. Haaze. Zaczęto przygotowywać się do budowy kościoła.

23 czerwca 1901 roku odbyło się wmurowanie kamienia węgielnego, zaś 5 października 1902 roku poświęcono wybudowany kościół nazwany imieniem Odkupiciela. Jest to kościół w stylu neogotyckim z czerwonej cegły, z jedną wieżą i wystrojem przypominającym wnętrze kościoła reformowanego zaprojektowany przez wrocławskiego architekta Feliksa Henry. Ołtarz znajduje się nad amboną, przed ołtarzem stoi chrzcielnica, ławki rozstawione są w półkolu, nad amboną organy. Obok kościoła wybudowano plebanię, salę parafialną i budynek mieszkalny.

Po 1922 roku parafia wirecka znalazła się w granicach państwa polskiego. Nowe granice spowodowały utratę części ewangelików narodowości niemieckiej z Nowego Bytomia i powiększenie zboru o pewną liczbę Polaków. W tym okresie parafia posiadała własny cmentarz, zlikwidowane ze względu na bliskość osiedli mieszkaniowych w 1978 roku. W latach 1923-1934 nabożeństwa polskie odbywały się raz w miesiącu, zaś od 1936 roku dwa razy w miesiącu. W 1936 roku w parafii było 30% Polaków i 60% mówiących po polsku. W okresie międzywojennym wielką aktywność wskazywały polskie organizacje kościelne: Towarzystwo Polaków Ewangelików, Stowarzyszenie Niewiast, Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej. Duszpasterzami parafii byli: ks. Eryk Michalowski (1934-1938), ks. Graefe (1938) i ks. Koch.

Po zakończeniu II wojny światowej sytuacja ewangelików w Wirku podobna była do sytuacji bardzo wielu ewangelików na Górnym Śląsku, których zmuszano do wyjazdów. Ci, którzy nie wyjechali, pozbawieni zostali swych domów i mieszkań. Życie w parafii wróciło do normy, kiedy powrócili duszpasterze, najpierw ks. Ditrich (1946), a potem ks. Wilhelm Firla (1947-1952). Po przejściu ks. Firli do pracy na Mazurach, parafię w Wirku obsługiwali już proboszczowie parafii w Świętochłowicach. Unia tych dwóch sąsiednich parafii trwa do dzisiaj.

Obecnie parafia wirecka jest bardzo żywotną. Uroczyście obchodzono 85-lecie parafii z udziałem zwierzchnika Kościoła ewangelickiego w Polsce ks. bpa Janusza Narzyńskiego, goszczono gości z zaprzyjaźnionych parafii w Begum w Holandii i Darmstadtu w Niemczech.

Parafia przeżywała też trudne chwile. W 1990 roku z powodu wybuchu gazu został zniszczony budynek plebanii. Zaś w stanie wojennym parafia dzieliła smutek z rodzinami poległych górników z kopalni „Wujek”, ponieważ jeden z poległych, Joachim Gnida, był wraz z rodziną członkiem tej parafii. Parafia nie poddała się ciężkim chwilom. Podjęła wyzwanie odbudowy nowego centrum parafialnego w miejsce zniszczonej plebanii i sali parafialnej. Nowy dom parafialny poświęcono 12 listopada 1995 roku w czasie uroczystego nabożeństwa, w którym uczestniczył Biskup Kościoła Jan Szarek.

Rocznicę 100-lecia poświęcenia kościoła parafia obchodziła bardzo uroczyście. Zanim zaproszono gości z kraju i zagranicy na uroczyste nabożeństwo, które 15 września odprawił Biskup Diecezji Katowickiej ks. Tadeusz Szurman, w tym roku jubileuszowym przeprowadzono remont wieży i dachu oraz wymalowano kościół. Ten gruntowny remont przeprowadził proboszcz ks. Alfred Bieta wraz z radą parafialną i wiernymi.

Od czasu zakończenia II wojny światowej do parafii wireckiej należą ewangelicy mieszkający w całej Rudzie Śląskiej.

Duszpasterze:

1896-1914 – ks. Haase,
1914-1919 – ks. Baumgart,
1919-1925 – ks. Kutta,
1925-1928 – ks. Kirchner
1928-1934 – ks. Urlich Koch,
1934-1938 – ks. Michalowski
1938 – ks. Wolfgang Graefe,
1939 – ks. Swoboda,
1942-1945 – ks. Urlich Koch,
1945-1946 – ks. Zenon Dietrich,
1946-1952 – ks. Wilhelm Firla,
1952-1978 – ks. Leopold Raabe,
1978-1995 – ks. Tadeusz Szurman
1993-1997 – ks. Alfred Staniek,
1998-2007 – ks. Alfred Bieta,
2007-2019 – ks. Marcin Brzóska,
od 2019 – ks. Sebastian Olencki.